کارکرد "آینده پژوهی" در شکل گیری جامعه آرمانی

ـ گذشته رفته است، هرچند که نباید فراموش شود؛ چه بسیار افراد و جوامعی که گذشته هائی درخشان و با عظمت داشته اند لیکن با گرایش به سمت و سوهائی که قاتل آینده بوده است، نه تنها خود، عاقبت به خیر نشده اند که گاه آینده یک جامعه، و یا حتی بشریت را ترور کرده اند.

ـ حال نیز لحظه ای گذرا است، اما هر آنچه در حال می گذرد، آینده را نشانه گرفته است و پیامدهای آن می تواند فرصت ساز یا فرصت سوز باشد. یقیناً نقش نخبگان جامعه در این میان بسیار تأثیرگذار بوده و شعور جمعی آیندگان پیرامون عمل کرد آنان داوری خواهد کرد.

ـ دانشگاه ها در اغلب جوامع، مالامال از تاریخ پژوهانی است که عمر حرفه ای خود را وقف رمز گشائی از کتیبه های باستانی و کشف آداب و رسوم مردمان گذشته می کنند، اما به حکم عقل سلیم، مردم باید بدانند که:

·        آینده آبستن چه پیشامدهائی است (آینده پژوهی تحلیلی/ اکتشافی)

·        کدام پیشامدها احتمال وقوع بیشتری دارند (آینده پژوهی تصویری/ تصویرپرداز)

·        کدام یک از مطلوبیت بیشتری برخوردار است (آینده پژوهی تجویزی/ هنجاری)

ـ آینده پژوهی، دانش و معرفتی است که چشم مردم را نسبت به رویدادها، فرصت ها، و مخاطرات احتمالی آینده باز نگه می دارد، توانائی انتخاب های هوشمندانه جامعه و مردم را افزایش می دهد و امکان می دهد تا بدانند که:

·        به کجاها می توانند بروند (آینده های اکتشافی)

·        به کجاها باید بروند (آینده های هنجاری)

·   و از چه مسیرهائی می توانند با سهولت بیشتری به آینده های مطلوب خود برسند (راهبردهای معطوف به آینده سازی).

آینده پژوهی در حقیقت دانش و معرفت "شکل بخشیدن به آینده" به گونه ای آگاهانه، فعالانه، و پیش دستانه است و می تواند زمینه ساز شکل گیری جامعه آرمانی باشد.

ـ تغییرات اجتماعی همواره در جوامع بشری وجود داشته اند و همواره با نوعی مقاومت اجتماعی روبرو بوده اند زیرا با دارا بودن عنصر "تازگی" از یک سو، ما را وادار به فهمیدن می کنند و از سوی دیگر شالوده ی عادت های ما را در هم می کوبند. برای همه ما این فرصت وجود دارد که تغییر را به سود خود و در جهت منافع و مصالح خود مهار کنیم و حتی از آن، فرصت های بزرگ بسازیم و به جای آن که کورکورانه به سمت آینده برویم، تصویری روشن از آینده داشته باشیم.

ـ "چشم انداز" یعنی تصویری الهام بخش از آینده فرد، سازمان، یا جامعه که باید مبتنی بر درکی روشن از آینده باشد؛ اولین دستاورد تجهیز شما به آینده پژوهی می تواند آفرینش یک چشم انداز شکوهمند باشد.

ـ آینده پژوه، حقایق تاریخی و دانش علمی را به کار می گیرد، و ارزش های بشری و تخیل را به آنها می افزاید تا تصیرهائی از آن چه که در آینده ممکن است به وقوع بپیوندد، خلق کند.

ـ در عصر جهانی شدن، توانائی برخورد موثر با آینده، همراه با شتاب گرفتن آهنگ تغییرات، از اهمیت دوچندان برخوردار می گردد.

 نوشته شده توسط حمید فاضل قانع در شنبه 86/11/20 و ساعت 1:10 عصر | نظرات دیگران()