گروه 4جامعهشناسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) قم
یکی از شبهات رایجی که مطرح است، مسئله اول ماه قمری، به ویژه اول ماه رمضان و اول ماه شوال است، سؤال این است که آیا نمی‌شود به یک وحدت در این زمینه برسیم تا یک عید فطر جهانی داشته باشیم؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که طرح این سؤال ناشی از نوعی بی‌دقتی در ارتباط با مسائل نجومی و تقویمی، و کمی بی‌اطلاعی در ارتباط با مسائل فقهی در این زمینه است؛ باید توجه داشت که اول ماه، یک امر اعتباری نبوده بلکه پدیده‌ای تکوینی است، یعنی این طور نیست که بتوان یک ماه را به عنوان ماه رمضان اعلام کرده و روزه گرفت، چه اگر چنین چیزی مجاز بود، دیگر، توجه به تقویم قمری معنا ندارد.
به لحاظ فقهی نیز باید توجه داشت که فقه شیعه، اختلاف مبنایی با فقه اهل سنت در این زمینه دارد، به این صورت که فقه اهل سنت، به نوعی اعتبار را در مورد اعلام اول ماه می‌پذیرد، این در حالی است که در فقه شیعه که بر اساس کتاب، سیره عملی و گفتاری رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار (ع) است، رؤیت یا دیدن هلال ماه را شرط اساسی دانسته و روزه و افطار را مسئله‌ای تکوینی می‌داند. جالب این که مسئله شب‌های قدر نیز تکوینی بوده و در صورت دخالت اعتبار در اعلام اول ماه، احتمال غیر واقعی شدن این شب‌ها نیز به وجود خواهد آمد. این در حالی است که خداوند متعال به صورت تکوینی یعنی واقعاً در بیست و سوم ماه مبارک رمضان، مقدرات را رقم خواهد زد.
جالب است بدانیم که حتی خود پیامبر (ص) نیز از علم خاص پیامبری استفاده نکرده و در واقعه‌ای تاریخی وارد شده که یک سال آخر ماه رمضان، تا نزدیک ظهر همه مسلمانان و خود پیامبر اکرم (ص) روزه بودند که خبر رسید که هلال رؤیت شده و نماز عید فطر خوانده شد.
در ارتباط با وحدت در این زمینه نیز باید گفت که در این زمینه طرح مسئله وحدت بی‌معنا بوده و مانند این است که بگوییم جهت ایجاد وحدت، همه مسلمانان در یک ساعت واحد نماز ظهر و یا دگیر نمازها را بخوانند!!! اما در مورد عید فطر شاید بتوان به غیر از عید منطقه‌ای، یک عید جهانی نیز اعلام کرد.
نتیجه که هیچ مسئله خاصی اتفاق نیفتاده و حداکثر این است که برخی نخبگان تحت تأثیر عامه مردم، برخورد انفعالی با این زمینه دارند. اما اینکه برخی علما نیز بر وحدت در این زمینه تأکید دارند، به معنای خاصی است که به دلیل برخی مسائل خاص است که فعلاً باید مطرح نکنم. بگذریم که اگر ولی فقیه هم اقدام به صدور حکم حکومتی نکند، مقلدین سایر مراجع می‌توانند به نظر مرجع خود عمل کنند، همچنانکه مقام معظم در خطبه‌های عید فطر چند سال قبل به این مسئله اشاره فرمودند.
نوشته شده توسط زاهدیپور در یکشنبه 87/6/10 و ساعت 4:24 عصر | نظرات دیگران()
