در تاریخ 10/05/2007 کنفرانس «‌اسلام و دمکراسی‌» در برلین، با حضور جمعی از نخبگان و شخصیّت‌های علمی و سیاسی، اجتماعی، مقامات کشوری اعضای پارلمان آلمان اهالی مطبوعات و سفرا و دیپلمات‌های مقیم آلمان برگزار شد.

در این کنفرانس، آقای سیدعباس حسینی قائم مقامی،رئیس مرکز اسلامی‌ هامبورگ، در  تبیین رابطه اسلام و دمکراسی یادآور شد:

برخلاف جهان غرب که برای رسیدن به دمکراسی، راه جدایی از دین را برگزید و سکولاریسم را مبنای تردیدناپذیر «‌دمکراسی‌» اعلام نمود، در جهان اسلام برای رسیدن به دمکراسی، نه تنها نیازی به راه پیموده شده مغرب زمین نیست، بلکه راه آن، بازگشت به آموزه‌های خالص و ناب اسلامی است، چرا که دمکراسی در ذات اسلام نهفته است و تنها باید آموزه‌های اسلام را بی‌پیرایه شناخت و آن را معرفی نمود. وی با ‌بخش‌بندی دمکراسی در دو ساحت روش و بنیاد، یادآور شد: «‌دمکراسی می‌گوید هر گونه رفتار سیاسی و تصمیم‌گیریِ اجتماعی، باید بنا بر اراده آزاد و رضایت جامعه باشد، نه بر اراده یک فرد یا یک گروه و طبقه خاصّ، امّا اینکه مردم تحت تأثیر چه عواملی و مسائلی، اراده خود را اعمال می‌کنند و تصمیم می‌گیرند، در ماهیت دمکراسی تغییری ایجاد نمی‌کند و اینجاست که «‌دین‌»، می‌تواند با روشنگری، در انتخاب انسان تأثیر بگذارد و انگیزه‌های تصمیم او را تحت تأثیر انگیزه‌های دینی قرار دهد. و طبیعی است قاعده بازی در دمکراسی، باید ماهیّتی کاملاََ دمکراتیک داشته باشد؛ بنابراین، نمی‌توان دمکراسی را بر اصولی غیر دمکراتیک، بنا نهاد. اگر بخواهیم با تأکید بر سکولاریسم و به نام دمکراسی، این حقّ را از «‌دین‌» بگیریم تا امکان عرضه خود به مردم و روشنگری را نداشته باشد، مرتکب رفتاری غیر دمکراتیک شده‌ایم.

اسلام آشکارا اظهار می‌دارد که در همه حوزه‌های عمل فردی و اجتماعی، هرگونه تحمیل و اجبار نامشروع است و تنها و تنها اراده انسان‌ها باید حاکم باشد. اصولاً مخاطب اسلام، انسان آزاد و انتخابگر است و با کمی دقت، باید این جمله را این‌گونه تصحیح کرد: «‌مخاطب اسلام، انسان است‌»، چرا که از نظر قرآن، اراده و اختیار وصف ذاتی و هویّت بخش انسان است و با سلب و نفی آن، انسانیّتِ انسان نفی می‌‌شود و خداوند به هیچ کس حتّی پیامبران خود، اجازه نداده که با تحمیل و اجبار به مردم، هویّت انسانی آنان را سلب نمایند. پیامبران تنها، وظیفه روشنگری و هدایت دارند و در عین حال با تببین منطق عقلانی خود از انسان‌ها می‌خواهند بر مبنای ارزش‌ها و معیارها و ضوابط خاصّ الهی، تصمیم‌ بگیرند و این معیارها را در زندگی فردی و اجتماعی تحقق بخشند و طبعاً اگر انسان‌ها این پیام را نادیده بگیرند و بر خلاف آن عمل کنند؛ یعنی فرد و جامعه‌ای مسلمان با وجود آنکه حقانیت اسلام را باور کرده، برخلاف آموزه‌های آن عمل کند، از نظر اسلام «‌گناهکار‌» است، ولی در این گناهکاری، خود صرفاً باید به خداوند پاسخگو باشند و نه به کس دیگری! و هیچ‌کس آنها را مجبور نخواهد کرد. امّا اگر بیشتر افراد جامعه خواهان آن باشند که ‌این ارزش‌ها، مبنای تصمیم و عمل اجتماعی نیز قرار گیرد، در این صورت این ارزش‌ها و معیارهای الهی، در روندی دمکراتیک و بر پایه خواست و اراده اکثریت مردم به صورت قانون درآمده و طبعاً تخلّف از آنها علاوه بر گناه، جرم نیز خواهد بود که متناسب با پیش‌بینی‌های قانونی مجازات هم دارد.

در پایان این سخنرانی، پرفسور «اشتاین باخ»، رئیس انستیتو شرق‌شناسی‌هامبورگ، اظهار داشت: «‌هرگز گمان نمی‌کردم چنین مستّدل و عالمانه و همراه با صراحت، پاسخ پرسش‌های خود را دریافت کنیم.»

سپس، «پولنتس» رئیس کمیسیون خارجی پارلمان آلمان، از روشنگری‌هایی که در این سخنرانی انجام گرفت سپاسگزاری کرد و با اشاره به نکات مهم این سخنرانی، خطاب به مدیر مرکز اسلامی ‌هامبورگ گفت: «‌شما به قاعده بازی در دمکراسی اشاره کردید و گفتید که ‌این قاعده باید دمکراتیک باشد و همچنین کرامت را قطع نظر از دین و عقیده، ذاتیِ انسان دانستید و گفتید که هرکس پیش از هر چیزی انسان است و اینکه اسلام با دمکراسی کاملاً سازگار است و تلازم دمکراسی و سکولاریسم را نفی کردید، در حالی که از هر کس در آلمان بپرسید، پاسخ می‌دهد که اسلام با دمکراسی قابل جمع نیست؛ این نکات بسیار قابل توجه است.»

سید عباس قائم مقامی، متولد تهران و روحانی جوانی است که از اوایل سال 2004 امامت و مدیریت مرکز اسلامی ‌هامبورگ و نیز مسئولیت مؤسسه فرامنطقه‌ای اتحادیه اروپایی اسلامی علمای شیعه را بر عهده دارد.

برگرفته از بازتاب

 نوشته شده توسط حمید فاضل قانع در جمعه 86/3/18 و ساعت 12:2 عصر | نظرات دیگران()